Gerard Tuk - Beter dan de beste

Omslag

Voor de toeschouwer heeft een boek in eerste instantie een voorkant. Als je benieuwd bent naar de inhoud, sla je niet pagina 1 op, maar keer je het hele boek om en lees je de zogenaamde flaptekst. Interesseert die je voor geen meter, dan zet je het boek terug in de kast. Bijna iedereen doet dat met de bedrukte kant naar voren. de zijkant, het smalste stuk, wordt dan een soort voorkant. Als je een boek ontwerpt, is het de eerste keer even wennen: van links naar rechts heb je namelijk eerst de achterkant en pas als laatste de voorkant. Die hele omslag is één vel papier voor de drukker. Bij Pumbo waarschuwen ze dat je geen kritische rug moet hebben. Daar moet je niet te zwaar aan tillen, maar het is wel handig als de drie zijden in elkaar overlopen.

Voorpaginafoto

De voorpaginafoto is gemaakt door Hans van Dijk (Anefo) tijdens de wedstrijd Feyenoord - FC Twente op 16 februari 1980. Het bestand is beschikbaar onder Creative Commons, en dat betekent dat je het mag gebruiken voor dit soort doeleinden, zolang je de naam van de maker maar vermeldt. De foto moest wel wat bewerkt worden. Krassen uit het negatief zijn met Photoshop weggepoetst. Die lichtgrijze lucht is groter gemaakt, en dat was nog lastig, want egaal grijs is het niet. Er zit iets van een korrelige ruis in. Ook wat spelen met helderheid en contrast, schaduwen en hooglichten moest zorgen dat het allemaal wat beter uit de verf kwam. Een foto uit de finale zou aardig geweest zijn, maar deze heeft met die lege tribunes toch ook iets te zeggen over hoe het er destijds voor stond.

Ivan Nielsen... toch?

Ik heb een hele tijd gedacht dat het Jan van Deinsen was die hier dat wat onbeholpen kopduel aangaat. Anderen wezen me erop dat het Ivan Nielsen is. Ook het herkennen van die Twente-verdediger lukte niet, totdat een bezoeker van deze website het per e-mail doorgaf. Het is John Scheve, een week na zijn twintigste verjaardag.

André van Gerven

De grootste charme van de foto zit toch wel in de noest inkomende doelman André van Gerven. Zeker als je goed op de foto kunt inzoomen is dat vertrokken gezicht een genot om naar te kijken. Op de voorkant van het boek staat hij strak rechts in beeld. Dat geeft zijn actie nog wat krachtigers.

De Elf

De elf basisspelers van de bekerfinale staan hier uit commerciële overwegingen. Of liever gezegd: om de juiste mensen ertoe te bewegen om dit boek te gaan lezen. Joop Hiele, Ben Wijnstekers, Michel van de Korput, René Notten, Pétur Pétursson: dat zijn namen waarvoor je dit boek openslaat. Invaller Karels Bouwens staat er niet bij. Hij speelde de laatste zes minuten in de plaats van Pétursson.

Landskampioen

Je kunt het kinderachtig noemen, maar ook slim, omdat je die-hard Feyenoordsupporters niet wilt afstoten, maar de naam van de club die twee (of drie) keer overwonnen werd wordt op de omslag nergens hardop genoemd. Er zijn mensen die liever het kengetal van de plaats noemen waar die club speelt. De titel van het boek is er wel op gebaseerd. Want de landskampioen is de beste.

Millimeterwerk

De omslag is gemaakt met Indesign, een programma van Adobe dat speciaal voor zulke dingen bedoeld is. Het idee is simpel: je neemt die foto met wat extra lichtgrijze lucht. Die foto laat je doorlopen op de achterkant. En je gebruikt de kleuren rood en goud die ook in het logo van Feyenoord zitten. Het logo zelf gebruik je niet. Dat mag niet. Het lettertype is een of ander gratis font. Héél veel tijd kun je kwijt zijn om aan de hand van wat blauwe hulplijntjes de juist indeling te vinden. Die letters d van 'dan' en 'de' moesten precies op een lijn staan met de d van Feyenoord. Maar moest 'Feyenoord 1980' dan nog steeds gecentreerd? En staat de titel zelf dan nog wel in het midden?
De roze lijn is de marge: daar mag geen tekst staan. De buitenste zwarte lijn is de rand van het papier. Daarbuiten staat ook nog iets, in de zogenaamde afloop van 3mm. Dat is het stukje reserve om bij het afsnijden een beetje speling te hebben.

Rug

Gek eigenlijk hè? De rug, dat is de achterkant, zou je zeggen. Maar bij een boek is de rug de zijkant. Pumbo heeft een slim tooltje op de website waarmee je op tienden van een millimeter kunt uitrekenen hoe dik een boek van 232 pagina's is als je 115-grams papier gebruikt, namelijk 11,6 mm.
Het luistert erg nauw, die rug, ook al is het geen kritische rug. De marges waren handig om de tekst precies in het midden te krijgen. En wat geen toeval is, maar wel grappig, is dat één speler precies op die rug terechtkwam. Romeo Zondervan van FC Twente past precies op dat stuk waar je tegenaan kijkt als het boek in de kast staat.

Cijfertjes en lijntjes

Het is net zo gruwelijk lelijk als shirtreclame en aankondigingen van het volgende programma terwijl je nog televisie zit te kijken. Maar zo'n ISBN-streepjescode moet er echt op, anders worden ze bij de kassa van de boekhandel boos. De schade valt te beperken door te kiezen voor een transparant plaatje tegen een grijze lucht.

Keerzijde

De keerzijde. Een boek heeft een voorzijde en een achterzijde, maar het verhaal zelf heeft een keerzijde. Er is een club die de bekerfinale wint, maar je kunt 'm ook verliezen. Een tijdlang heb ik een andere foto voorop willen plaatsen. Wél van de finale en wel met een volle tribune. Maar daar stonden Ruud Krol en Frank Janssen op, de bekendste en de minste bekende speler van de tegenpartij. De oudste en de jongste, samen met Pétur Pétursson. Los van het feit dat je dat sommige lezers niet aan wilt doen, is het ook een beetje een rare foto. Deze omslag doet nu dienst voor een ander boek. De laatste vijf hoofdstukken van Beter dan de beste zijn ook los te bestellen. Niet in de boekhandel, maar wel bij Boekenbestellen.nl. Let op: je hebt wel een geheime code nodig: 99536.